نخست وزیری یا ریاست جمهوری گشایشی در توسعه سیاسی کشور ایجاد نمی کنند(صادق زیبا کلام )
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به طرح تشکیل نظام پارلمانی در این کشور معتقد است در شرایط فعلی چه سیستم ریاست جمهوری و چه نخست وزیری باشد، گشایشی در دموکراسی و توسعه سیاسی ایجاد نخواهد شد.
دکتر صادق زیبا کلام در یادداشت خود در این رابطه که در اختیار خبرنگار سایت اطلاع رسانی تبیان گذاشته، آورده است:
من فکر می کنم علت اصلی طرح موضوع ایجاد نظام پارلمانی در کشور و مساله انتخاب نخست وزیر از سوی مجلس به واسطه این است که ما با مشکلی به نام انتخاب رییس جمهور در سال 92 مواجهیم.
اگر بخواهیم خیلی کلی به انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نگاه کنیم دو گزینه بیشتر در برابر نظام نیست.
گزینه اول عبارت است از برگزاری انتخابات صرفا با حضور نامزدهایی که عملا هیچگونه مشکلی به وجود نمی آورند مثل سعید جلیلی، علی اکبر ولایتی، علی لاریجانی، قاسم روانبخش، ذوالنور و افرادی از این دست. این موضوع از نظر حاکمیت سناریوی بسیار مطلوبی است که رییس جمهور آینده کشور فردی این چنین باشد که مشکلی در نتیجه انتخاب او به عنوان رییس جمهور ایجاد نشود.
اما مشکلی که این سناریو دارد این است که در این صورت کمتر کسی در این انتخابات شرکت خواهد کرد و چنین انتخاباتی که نامزدهای اصلی اش چنین چهره هایی از جناح راست باشند، حدود 20 تا 30 درصد شرکت کننده خواهد داشت. بنابراین این گزینه با مشکل عدم استقبال مردم روبرو می شود.
گزینه دوم که برای انتخابات سال 92 در برابر حاکمیت خواهد بود این است که نامزدهای دیگری از جمله نامزدهای اصلاح طلبان مثل محمدرضا عارف و یا شخصیت های مستقل تر مثل محمد باقر قالیباف هم در این انتخابات شرکت کنند. در این صورت چه عارف و چه قالیباف عملا در برابر نامزد اصلی جناح راست قرار می گیرند و انتخابات دو قطبی و پرشور خواهد بود. حتی اگر قالیباف به عنوان کاندیدای مستقل وارد شود و در این اتخابات کاندیدای اصلاح طلبی نباشد انتخابات ریاست جمهوری سال 92 بالنسبه پر شور خواهد بود و قرار گرفتن او در برابر سعید جلیلی، علی لاریجانی و یا علی اکبر ولایتی باعث می شود میزان مشارکت بالا برود و حتی به 60 تا 70 درصد برسد. اما در مورد این سناریو مشکلات بعد از انتخابات بروز خواهد کرد به این معنی که اگر در این انتخابات قالیباف به عنوان رییس جمهور انتخاب شود شاید قدری با مجلس مشکل پیدا کند و مشکلات بعدی به وجود بیاید.
بنابراین راه حلی که باقی می ماند این است که اساسا انتخابات و پست ریاست جمهوری حذف شود و به نخست وزیری تبدیل شود که توسط مجلس انتخاب می شود.
با توجه به ترکیب مجلس هفتم و هشتم به نظر می رسد ترکیب مجلس نهم نیز که انتخابات آن اسفند ماه برگزار می شود کاملا مطیع خواهد بود بنابراین نخست وزیری که این مجلس انتخاب می کند کاملا گوش به فرمان خواهد بود و مشکلی ایجاد نخواهد کرد. لذا این گزینه ای است که مشکلاتی را در بر نخواهد داشت.
من فکر می کنم ایجاد نظام پارلمانی در کشور ما در شرایط فعلی از جهت توسعه سیاسی و دموکراسی خیلی تفاوتی ایجاد نمی کند چرا که اصل مساله که انتخابات مجلس شورای اسلامی است توسط شورای نگهبان کنترل می شود بنابراین تفاوت چندانی ایجاد نمی شود که سیستم نخست وزیری باشد یا ریاست جمهوری بلکه به اعتقاد من با توجه به شرایط بعد از انتخابات سال 88، هیچکدام گشایشی در دموکراسی و توسعه سیاسی ایجاد نمی کنند.
از نظر امکان عملی شدن این مساله نیز به نظر می رسد رفراندومی در این باره برگزار می شود، عده ای شرکت می کنند و نهایتا تشکیل چنین نظامی تایید می شود و مشکل خاصی در این باره وجود نخواهد داشت.
منبع :سایت تبیان
