عارف بهرامی
به زعم بسیاری از صاحب نظران و تحلیلگران پیروزی انقلاب اسلامی تاثیرات شگرفی بر سرنوشت منطقه خاورمیانه داشته است و در این میان آمریکا و رژیم صهیونیستی متضررین اصلی پیروزی این انقلاب بوده اند چرا که این انقلاب عملا با دفاع از آرمان هایی همچون آزادی و استقلال ملت های منطقه منافع آنان را هدف گرفته است.ظهور و بروز انقلاب اسلامی در منطقه حساس خاورمیانه بی شک یکی از بزرگترین حوادث تاریخ سیاسی این منطقه به حساب می آید .
در حالی که منطقه ژئوپلیتیک خاورمیانه به دلیل ویژگی ها وممیزات خاص سیاسی اقتصادی مورد توجه دو قدرت بزرگ شرق و غرب بود انقلاب اسلامی به یکباره با ایجاد توفانی سهمگین در این وادی به رویاهای این دو قدرت در خاورمیانه پایان داد . بسیاری از صاحب نظران روابط بین الملل بر این باورند که با پیدایش انقلاب اسلامی ساختار های قدرت هژمونیک آمریکا در خاورمیانه به کلی از هم پاشیده شده است و ایران نبض تحولات استراتژیک
این منطقه را دردست گرفت. هنگامی که انقلاب اسلامی در 22 بهمن 57 به پیروزی دست یافت سیستم حاکم بر عرصه سیاست بین الملل دوقطبی بود .
در آن زمان اتحاد جماهیر شوروی با افکار چپ و سوسیالیستی در یک سو قرار می گرفت و در سوی دیگر غرب به سردمداری کاخ سفید و با سیاست های لیبرالیستی و اقتصاد بازار حضور داشت . فرایندهای دیپلماتیک و تصمیمات بزرگ در عرصه سیاست خارجه از تصادم و کنش میان این دو ابر قدرت نشات می گرفت و سایر کشورهای جهان تنها پیاده نظام کنش های دیپلماتیک محسوب می شدند . در چنین وضعیتی پیدایش انقلاب اسلامی با شعار محوری و کلیدی « نه غربی ، نه شرقی ، جمهوری اسلامی» نقطه عطف و غیرقابل انتظاری بود . پس از انقلاب نیز ایران همین روند را ادامه داد و شاید نقطه اوج این روند در13 آبان 1358 و پس از تسخیر لانه جاسوسی به دست دانشجویان باشد .
در واقع ایران پس از این رخداد نشان داد که نه تنها کشورهایی همچون آمریکا را همراهی نمی کند بلکه عظم راسخی برای مقابله با سیاست های استکباری و استبدادی دارد. البته انقلاب اسلامی در این راه تاوان های زیادی نیز پرداخت کرده است . تنها مدت کوتاهی از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته بود و ساختارهای نظام همچنان بر هم ریخته بود که حزب بعث عراق با چراغ سبز متحدان غربی خود و علی الخصوص حمایت های بی شائبه آمریکا به ایران اسلامی حمله کرد و بیش از میلیاردها دلار به ساختار اقتصادی ایران ضربه زد و چالش های متعددی را در پیش روی این انقلاب نوشکفته ایجاد کرد . عدم خرید نفت و گاز ایران به قیمت روز ، ممانعت از ارسال نفت ایران ، عدم فروش تسلیحات جنگی به تهران، تحریم های گسترده اقتصادی ، فشار های سیاسی ، تبلیغات وسیع علیه ماهیت جمهوری اسلامی
و ... از جمله سنگ اندازی های متعدد کشورهای غربی طی دهه اول از انقلاب بود . البته علت اصلی این چالش ها و موانع نیز بسیار روشن
می نمود . ایران جزئی از دکترین دفاعی آمریکا و یکی از ستون های اصلی منطقه خاورمیانه در راستای حفظ و بسط اهداف کاخ سفید بود . به گونه ای که کشورهای دیگر از ایران با نام ژاندارم آمریکا در منطقه یاد می کردند . از این رو اینکه ایران از جرگه حامیان ایالات متحده خارج شده است و هم اکنون به مقابله جدی با سیاست های آمریکا در منطقه و جهان می پردازد برای سران کاخ سفید بسیار سنگین و غیر قابل تحمل بود . لذا این کشور به همراه سایر کشورهای غربی و حتی دشمن شماره یک کاخ سفید یعنی شوروی هم قسم شدند تا ریشه نظام اسلامی را بخشکانند و در این راه نیز از هیچ اقدامی دریغ نورزیدند. البته انقلاب اسلامی ایران توجه ویژه ای نیز به موضوع بیداری امت واحده مسلمانان داشت و همین امر نیز منجر به پدید آمدن موج بیداری اسلامی شد. بی شک مهمترین دلیل گسترش روز افزون اعتراضات در منطقه خاورمیانه بیداری اسلامی در میان افکار عمومی منطقه است. هرچند برخی ساده لوح های سیاسی درصدد هستند روحیه اسلامخواهی مردم منطقه را تکذیب کنند اما باید گفت که ظهور و بروز موج بیداری اسلامی در میان ملت های منطقه اظهر من الشمس است . آمریکا طی چند دهه اخیر درصدد بود تا خاورمیانه ای کاملاتحت سلطه داشته باشد. اما با پیروزی انقلاب اسلامی و دستیابی ایران به سبک نظام مترقی سیاسی جو آزادیخواهی در منطقه افزایش یافت و در نهایت مقامات آمریکایی درصدد برآمدند تا حد اقل در ظاهر دموکراسی را در خاورمیانه تقویت کنند . اما پیش از آنکه سیاست های دموکراتیزه کردن خاورمیانه توسط مقامات واشنگتن هدایت شود مردم و احزاب داخلی توانستند زمام امور را به دست گرفته و خلاف خواسته غرب و آمریکا حرکت کنند.غرب درصدد بود تا روند دموکراتیزاسیون کنترل شده ای را در سطح خاورمیانه پیاده کند و در نهایت قدرت های همپیمان غرب با مشروعیت سیاسی و مردمی در خاورمیانه تشکیل دهد اما هم اکنون این روند شکست خورده است و طرح خاورمیانه بزرگ و ایجاد اصلاحات سیاسی و اجتماعی بر خلاف انتظارات مقاما ت غربی پیش رفته است.
